əkmək

1.

f.

1. Sürülmüş yerə toxum atmaq, toxum səpmək. Nə əkərsən, onu biçərsən. (Ata. sözü). <Əyyar:> Onlar səndən də güclüdür; Əkin əkir, naxır güdür. . A. Ş.. <Haşım> əkirdi, biçirdi və hər bir ağır zəhmətlərə qatlaşırdı. B. T..

2. Quyu şəklində qazılmış yerə ağac, kol və s. basdırmaq. Ağac əkmək. – Bir gün əkdim miyanə; Gül sünbülə dayana; Oxu, bülbülüm, oxu; Bəlkə yarım oyana. (Bayatı). Bu gün əkdiyimiz bu qatar-qatar; Ağaclar bir zaman orman olacaq. S. V.. Şair ilə Afaq . . ləklərə çiçək, yonca toxumu səpib çəpər boyu cavan ağaclar əkdilər. Ə. M..

3. məc. Başlanğıcını qoymaq, binasını qoymaq. İllər keçib, zəmanələr dolanıb, o şəxslərin əkdikləri toxumlar bar verib. Ə. H..

4. məc. dan. Döl qoymaq, törətmək. Goruna od qalansın, ay bu sarsaq kişini əkən dədə! M. N. lətif..

2.

is. Çörək. <Üçüncü satıcı:> Qızarmış tazə əkmək, tazə qaymaq; Çapuq gəl, durma gəl, fürsətdir ancaq. H. C.. Qaldı əynimdə əski bir köynək; Tapmadım gündə bir yavan əkmək. M. S. O.. Əkməyi çox, dərdi yox; Sən niyə geydin qara? Ə. N..

3.

f. Hiylə və tədbirlə yola salmaq, yanından uzaqlaşdırmaq, rədd etmək, başdan eləmək. Hərif qonağını, deyəsən, əkdi. – Bəyin fikrinə gəldi ki, aşnam məni əkmək istəyir. M. C.. O: – Evə get, – deyə, Nuşunu əkdikdən sonra Əhmədin qabağına çıxdı. Ə. Ə..